دشت سوسن

ایذه یک شهر تاریخی است و آ‌ثاری از زمان‌های بسیار قدیم در آن به جا مانده است. این شهر در روزگار عیلامیان اهمیت و عظمت بسیار داشته و مرکز آن آنزان یا آشتیان بوده و در عهد ساسانیان نیز نام و اعتبار داشته است

ایذه یک شهر تاریخی است و آ‌ثاری از زمان‌های بسیار قدیم در آن به جا مانده است. این شهر در روزگار عیلامیان اهمیت و عظمت بسیار داشته و مرکز آن آنزان یا آشتیان بوده و در عهد ساسانیان نیز نام و اعتبار داشته است. در کتابهای تاریخی و جغرافی دوران بعد از اسلام نیز نام این شهر ذکر شده است. مقدسی و ابن‌خرداد و یاقوت حموی از ایذه نام برده‌اند. آتشکده‌ای هم در آن شهر بود که تا زمان هارون‌الرشید فروزان بوده است.
«استرنج» می‌نویسد: ایزج به پل سنگی بزرگی که در آن شهر روی کارون بسته بودند معروف بود. پل مزبور را یاقوت از عجایب جهان شمرده است. این پل که خرابه‌های آن هنوز دیده می‌شود، بنام مادر اردشیر بابکان (خزهزاد) نامیده می‌شود. کلمه ایذه در زمان اتابکان لر کمتر بکار رفت و به جای آن مالمیر (مال امیر) نامیده شد. کلمه ایذه در قرن‌های گذشته به کلی متروک شده بود تا در دوره پهلوی مجددا مورد استفاده قرار گرفت.
در این میان ایذه، با قدمتی به درازای تمدن ایران زمین و ژرفای فرهنگ و تاریخ عیلام و انشان و آنزان و ایذج و مالمیر و با طبیعی به رنگارنگی دشت های گل سوسن، کوه های سر به فلک کشیده منگشت، دریاچه نیلگون کارون سه و باغات بکر و سرسبز کرانه آن، آبشار شیوند و چشمه ساران منگشت گزینه مطلوبی برای هر عاشق تاریخ و طالب طبیعتی است که قصد سیر و سیاحت و ایرانگردی در نوروز را در سر دارد.

اما متاسفانه پتانسیل های گسترده ایذه نتوانسته است دوستداران ایرانگردی را به منطقه بکشاند چراکه اصولاَ ما نتوانسته ایم پتانسیل های شهرمان را به دیگران نشان دهیم و وقتی مسافری نداند که ایذه کجاست و دارای چه جاذبه های گردشگری و ایرانگردی است، چه انتظاری می توان داشت که به منطقه بیاید و از آثار باستانی و طبیعت ایذه و اطراف آن دیدن کند و با این کار به ایجاد اشتغال و توسعه پایدار منطقه کمک نماید.

همچنین یکی از مراکز دیدنی این شهر نقوش کول فره است. کتیبه کول فره در انتهای دشت ایذه قرار دارد. در این اثر نقوش بدیع و حیرت‌انگیزی از صورتهای شاه، فرمانروا، زن، مرد، اسرا و جانورانی چون گاو، گاومیش و گوسفند حجاری شده‌اند. نقوش این کتیبه در حال نیایش و احترام و حمل هدایا و تقدیس رب‌النوع یا امیر دیده می‌شوند. این اثر به دوران حکومت عیلام (قبل از میلاد) مربوط است و از آثار بسیار مهم باستانی استان خوزستان به شمار می‌رود.