اینترنت ایران از کدام کشور است(اینترنت از کجا میاد)

اینترنت به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای ارتباطی و اطلاعاتی در دنیای مدرن، نقش حیاتی در زندگی روزمره مردم ایران ایفا می‌کند. اما سؤالی که ممکن است برای بسیاری مطرح شود این است: اینترنت ایران از کدام کشور یا منابع تأمین می‌شود؟ در این مقاله به‌صورت جامع و علمی به بررسی منشأ اینترنت ایران، زیرساخت‌های آن، مسیرهای تأمین پهنای باند، چالش‌ها و نکات کاربردی مرتبط با آن می‌پردازیم.

1. تاریخچه ورود اینترنت به ایران

ایران برای اولین بار در سال ۱۹۹۳ (معادل ۱۳۷۲ هجری شمسی) به شبکه جهانی اینترنت متصل شد. این اتصال ابتدا از طریق پژوهشگاه دانش‌های بنیادی (مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات) و با استفاده از یک خط تلفنی به دانشگاه وین در اتریش برقرار شد. پس از آن، با توسعه زیرساخت‌ها، اتصال به‌صورت رسمی و عمومی‌تر گسترش یافت. در آن زمان، هدف اصلی استفاده از اینترنت در ایران، کاربردهای دانشگاهی و تحقیقاتی بود، اما به‌مرور زمان این فناوری به بخش‌های مختلف جامعه نفوذ کرد.

2. زیرساخت اینترنت ایران

اینترنت در ایران از طریق ترکیبی از فناوری‌های زمینی (کابل‌های فیبر نوری) و در برخی موارد محدود، ارتباطات ماهواره‌ای تأمین می‌شود. شرکت ارتباطات زیرساخت (زیرمجموعه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات) مسئولیت اصلی تأمین پهنای باند اینترنت کشور را بر عهده دارد. این شرکت از طریق درگاه‌های بین‌المللی (International Gateways) به شبکه جهانی اینترنت متصل می‌شود و پهنای باند را به ارائه‌دهندگان خدمات اینترنت (ISPها) و اپراتورهای داخلی توزیع می‌کند.

پهنای باند ورودی به ایران عمدتاً از طریق کابل‌های فیبر نوری زیرزمینی و زیردریایی تأمین می‌شود که از کشورهای همسایه و نقاط استراتژیک جهان عبور می‌کنند. این کابل‌ها بخشی از شبکه جهانی فیبر نوری هستند که قاره‌ها و کشورها را به یکدیگر متصل می‌کند.

3. اینترنت ایران از کدام کشورها می‌آید؟

ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی خود در خاورمیانه، از چندین مسیر و از طریق کشورهای مختلف به اینترنت جهانی متصل است. تا سال‌های اخیر، شرکت ارتباطات زیرساخت تعداد درگاه‌های بین‌المللی خود را افزایش داده تا از وابستگی به یک مسیر خاص کاسته و پایداری شبکه را بهبود ببخشد. در ادامه، مهم‌ترین مسیرهای تأمین اینترنت ایران آورده شده است:

• جنوب ایران (خلیج فارس):
  • کابل جاسک-فجیره: یکی از مسیرهای اصلی تأمین اینترنت ایران، کابل فیبر نوری زیردریایی است که از جاسک در ایران به فجیره در امارات متحده عربی متصل می‌شود. این کابل تا سال ۱۳۸۴ بخش عمده پهنای باند ایران را تأمین می‌کرد.
  • کابل فالکون (FLAG Falcon): این کابل بین‌المللی که از خلیج فارس عبور می‌کند، ایران را به شبکه جهانی متصل می‌کند و از چابهار و بندرعباس به‌عنوان نقاط اتصال استفاده می‌شود.
  • کابل GBI (Gulf Bridge International): این مسیر نیز از جنوب ایران (بوشهر) به شبکه جهانی متصل است و ظرفیت بالایی برای انتقال داده دارد.
• شمال و شمال‌غرب ایران:
  • ترکیه: از طریق مرزهای سرو و بازرگان، ایران به شبکه اینترنت ترکیه متصل می‌شود. ترکیه به‌عنوان یک هاب ارتباطی در منطقه، نقش مهمی در انتقال پهنای باند به ایران دارد.
  • آذربایجان: درگاه آستارا یکی دیگر از نقاط اتصال ایران به اینترنت جهانی از طریق جمهوری آذربایجان است.
  • ارمنستان: مرز نوردوز نیز مسیر دیگری برای تأمین پهنای باند از ارمنستان به ایران است.
• شرق ایران:
  • اگرچه اتصال مستقیم با پاکستان هنوز به‌صورت گسترده عملیاتی نشده، اما برنامه‌هایی برای توسعه این مسیر وجود دارد.

تا سال ۱۳۸۸، ایران تعداد درگاه‌های خود را به ۹ عدد افزایش داد و اعلام کرد که قصد دارد به شبکه فیبر نوری جهانی (FLAG) بپیوندد. این تنوع در مسیرها به کاهش ریسک قطعی اینترنت در صورت اختلال در یک مسیر خاص کمک کرده است.

4. نقش همسایگان و شبکه‌های بین‌المللی

ایران از طریق کشورهای همسایه خود به شبکه‌های بزرگ‌تر جهانی متصل می‌شود. به عنوان مثال:

• ترکیه: از طریق این کشور، ایران به شبکه‌های اروپایی متصل می‌شود.
• امارات متحده عربی: به‌عنوان یک هاب منطقه‌ای، امارات نقش مهمی در اتصال ایران به آسیا، آفریقا و حتی اقیانوسیه دارد.
• عراق و قطر: این کشورها نیز به‌عنوان نقاط اتصال ثانویه در برخی موارد عمل می‌کنند.

شبکه‌های بین‌المللی مانند FLAG (Fiber-Optic Link Around the Globe) و SEA-ME-WE (South-East Asia-Middle East-Western Europe) نیز از طریق کابل‌های زیردریایی در این اتصالات نقش دارند.

5. چالش‌های تأمین اینترنت در ایران

تأمین اینترنت در ایران با چالش‌های متعددی مواجه است که برخی از آن‌ها عبارتند از:

• تحریم‌های بین‌المللی: تحریم‌ها دسترسی ایران به تجهیزات پیشرفته و برخی شبکه‌های بین‌المللی را محدود کرده است.
• وابستگی به مسیرهای خاص: اگرچه تنوع درگاه‌ها افزایش یافته، اما خرابی یا اختلال در مسیرهای اصلی (مانند کابل جاسک-فجیره) می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر اینترنت کشور داشته باشد.
• فیلترینگ و محدودیت‌ها: اعمال فیلترینگ داخلی و خارجی (مانند فیلتر معکوس توسط شرکت‌های تحریم‌کننده) بر کیفیت و دسترسی به اینترنت اثر می‌گذارد.
• هزینه بالا: قیمت اینترنت در ایران نسبت به سرعت و کیفیت ارائه‌شده، در مقایسه با بسیاری از کشورها گران تلقی می‌شود.

6. اینترنت ماهواره‌ای: گزینه‌ای در حال ظهور

اخیراً بحث اینترنت ماهواره‌ای، به‌ویژه پروژه‌هایی مانند استارلینک (Starlink) شرکت اسپیس‌ایکس، در ایران مطرح شده است. این فناوری می‌تواند به‌طور مستقیم از طریق ماهواره‌ها اینترنت را به کاربران ارائه دهد و وابستگی به زیرساخت‌های زمینی را کاهش دهد. با این حال:

• هزینه تجهیزات (حدود ۵۹۹ دلار برای ترمینال و ۹۹ دلار ماهانه) و مسائل قانونی مانع بزرگی برای استفاده گسترده از آن است.
• دولت ایران ممکن است سیگنال‌های این سرویس را مختل کند یا استفاده از آن را غیرقانونی اعلام کند.

با وجود این محدودیت‌ها، گزارش‌هایی از استفاده بیش از ۱۰۰ هزار نفر از استارلینک در ایران وجود دارد که نشان‌دهنده علاقه روبه‌رشد به این فناوری است.

7. نکات کاربردی و علمی

• افزایش پایداری اینترنت خانگی: برای کاربران خانگی، انتخاب ارائه‌دهندگان معتبر (مانند آسیاتک، شاتل یا مخابرات) و استفاده از فناوری‌هایی مانند VDSL یا فیبر نوری (در صورت دسترسی) می‌تواند کیفیت بهتری ارائه دهد.
• بررسی سرعت واقعی: ابزارهایی مانند Speedtest.net به شما کمک می‌کنند تا سرعت اینترنت خود را با سرورهای خارج از ایران تست کنید و از کیفیت واقعی آن مطلع شوید.
• آگاهی از مسیر داده‌ها: اگر قصد دارید از VPN استفاده کنید، سرورهایی را انتخاب کنید که به مسیرهای اصلی اینترنت ایران (مانند ترکیه یا امارات) نزدیک‌تر باشند تا تأخیر کمتری تجربه کنید.

8. وضعیت کنونی و آینده اینترنت ایران

تا آوریل ۲۰۲۵، ایران در رتبه‌بندی جهانی سرعت اینترنت ثابت در جایگاه ۱۵۴ از ۱۸۰ کشور قرار دارد (با میانگین سرعت حدود ۱۲.۷۶ مگابیت بر ثانیه). در بخش اینترنت همراه، رتبه ایران ۷۵ از ۱۴۱ کشور است (با میانگین سرعت ۳۱.۶۷ مگابیت بر ثانیه). این اعداد نشان‌دهنده فاصله قابل توجه ایران با کشورهای پیشرفته از نظر زیرساخت اینترنت است.

با این حال، پروژه‌هایی مانند توسعه فیبر نوری خانگی (FTTH) و افزایش ظرفیت درگاه‌های بین‌المللی می‌توانند در آینده کیفیت اینترنت را بهبود ببخشند. همچنین، ورود فناوری‌های جدید مانند 5G و اینترنت ماهواره‌ای، چشم‌انداز امیدوارکننده‌ای را ترسیم می‌کند، مشروط بر اینکه چالش‌های سیاسی و اقتصادی برطرف شوند.

نتیجه‌گیری

اینترنت ایران از طریق کابل‌های فیبر نوری و از کشورهای همسایه مانند ترکیه، امارات، آذربایجان و ارمنستان تأمین می‌شود و به شبکه‌های جهانی متصل است. اگرچه زیرساخت‌ها در سال‌های اخیر بهبود یافته، اما همچنان چالش‌هایی مانند تحریم‌ها، هزینه‌ها و محدودیت‌ها وجود دارد. با آگاهی از این مسیرها و استفاده هوشمندانه از فناوری‌های موجود، کاربران می‌توانند تجربه بهتری از اینترنت داشته باشند. آینده اینترنت ایران به توسعه زیرساخت‌ها، سیاست‌های دولتی و پذیرش فناوری‌های نوین بستگی دارد